انسان با تهذیب نفس و علم حضوری می تواند حضور علت هستی بخش را درک نماید؛ لذا در فلسفه اسلامی خداوند حاضر علی الاطلاق است. اما پرسش از چرایی عدم انکشاف حضور الهی به طور گسترده برای بشر از طریق روش هایی مانند تجربه دینی ذهن فیلسوفان دین را به خود مشغول داشته است و تقریرات شلنبرگ در استدلال به اختفای الهی برای الحاد، در این میان نقش محوری دارد. عمده پاسخ ها به علت اختفای الهی از منظر وجودی، فلسفی، عرفانی و کلامی است. اما در پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوایی سعی شده است رویکردهای انسانی تراویس دامزدی مورد ارزیابی قرار گیرد. وی با بیان مواردی مانند شاخص انزجار آسیب دیده، شاخص انزجار محدودیت وجودی، شاخص ترس و امید و شاخص از خود بیگانگی سعی در طرح دلایل اختفای الهی نموده است. در این مقاله عمده نقدهای این رویکرد انسانی مواردی چون نسبی گرایی و استقرای ناقص، بی نیاز نبودن از رویکردهای کلامی مانند تدبیر، حکمت و لطف الهی، ارائه تصویری منفعل از خداوند و عدم توجه به بعد اجتماعی دین، دانسته شده است.

از معمول ترین مشکلات مرتبط با کیفیت آب در کشاورزی، سمیت ناشی از کلر است. لذا برآورد صحیح میزان کلر و تهیه نقشه های احتمال آن بسیار حائز اهمیت است. تخمین گر زمین آماری کریجینگ شاخص (IK) نه تنها مستقل از شیوه توزیع داده هاست بلکه قادر به مدل کردن میزان قطعی نبودن تخمین نیز است. در این مطالعه کاربرد IK برای تخمین و به خصوص ارزیابی خطای تخمین مقدار کلر آب زیرزمینی به صورت مقایسه ای با کریجینگ .معمولی (OK) و لاگ کریجینگ (LOK) بیان شده است. نقشه های احتمال کلر برای حدود آستانه 10 و 20 میلی اکی والان بر لیتر با استفاده از IK تهیه شده است. داده های کلر مربوط به 76 حلقه چاه آب کشاورزی در دشت کرمان است. نتایج آنالیز نیم تغییرنما نشان داد که داده های کلر و لگاریتم آن ها با مدل ساختار مکانی کروی و شعاع تاثیر به ترتیب برابر با 42 و 72 کیلومتر همبستگی مکانی قوی دارند. همچنین، داده های کلر دارای همبستگی مکانی داخل کلاس متوسط تا قوی هستند و نیم تغییرنماهای شاخص به طور عمده از مدل کروی پیروی می کنند. نتایج ارزیابی متقابل نشان داد که روش LOK دارای دقت بیشتری نسبت به روش IK در برآورد مقادیر کلر است. از طرفی واریانس شرطی IK ابزار مناسب تری برای ارزیابی خطای تخمین کلر نسبت به واریانس OK و LOK تشخیص داده شد. نقشه های احتمال کلر نشان دادند که احتمال تجاوز مقدار کلر از حدود آستانه 10 و 20 میلی اکی والان بر لیتر در نواحی شمال غرب و غرب منطقه بیشتر است. نقشه های احتمال در بسیاری از فرایندهای تصمیم گیری از جمله مدیریت منابع آب و به حداقل رساندن ریسک آلودگی منابع ابزار سودمندی به شمار می روند.

این تحقیق برای پیش بینی میزان گازخیزی لایه زغال و ارزیابی ریسک سوانح ناشی از آن در معدن مکانیزه زغال سنگ طبس به کمک تخمینگر زمین آماری کریجینگ شاخص چندگانه و بر اساس داده های برداشت شده در خصوص گازخیزی لایه زغال C1 از 48 حلقه گمانه انجام شد. نتایج حاصل از نقشه پیش بینی گازخیزی نشان داد که تقریبا 12 درصد از کل مساحت محدوده مورد مطالعه، گازخیزی کمتر از (m3/t) 5 (ریسک کم)، 11 درصد از آن گازخیزی (m3/t) 10-5 (ریسک متوسط) و 15 درصد از آن دارای گازخیزی (m3/t) 15-10 (ریسک بالا) دارد. در حالی که حدود 62 درصد از کل مساحت مورد مطالعه، گازخیزی بالای (m3/t) 15 دارد که دارای ریسک گازخیزی بسیار بالایی است، بنابراین بر اساس تجارب حاصل از پانل های استخراج شده، در مناطق با ریسک گازخیزی پایین تا متوسط می توان با مدیریت استخراج و اصلاح سیستم تهویه عملیات استخراج را ادامه داد، اما در مناطق با ریسک گازخیزی بالا و خیلی بالا مدیران معدن مجبور به پیاده سازی سیستم متان زدایی اند.

بهره برداری و استفاده غیر اصولی از منابع آب های زیرزمینی باعث افت سطح و کاهش کیفیت این آب ها شده است. این پژوهش با هدف مدل سازی تغییرات مکانی ویژگی های شیمیایی آب های زیرزمینی دشت بجستان با استفاده از روش های زمین آماری کریجینگ معمولی و کریجینگ شاخص جهت مصارف کشاورزی انجام گرفته است. پارامترهای شیمیایی از کل ویژگی های آب زیرزمینی و از کیفیت آب مربوط به 61 حلقه چاه انتخاب شدند. هر کدام از پارامترهای اندازه گیری شده با استاندارد مصرف FAO جهت کشاورزی مورد مقایسه قرار گرفت. از بین پارامترهای مذکور سه پارامتر سدیم (Na)، نسبت جذبی سدیم (SAR) و شوری (EC) از حد مجاز برای کشاورزی بیشتر بودند. در ابتدا نرمال بودن داده ها مورد بررسی و داده های غیر نرمال به روش لگاریتم گیری، نرمال گردیدند. سپس تجزیه و تحلیل واریوگرام ها برای این سه پارامتر محاسبه شدند. معیار ارزیابی در این پژوهش مقادیر میانگین خطا (ME) و مجذور میانگین خطا (RMSE) با استفاده از روش اعتبار سنجی بود. سپس نقشه های پتانسیل کمی مربوط به این سه پارامتر با استفاده از کریجینگ معمولی تهیه شد و در ادامه روش کریجینگ شاخص برای تهیه نقشه های ریسک عناصر کیفی در آب به کار گرفته شد. نتایج نشان داد پارامترهای EC و SAR در اکثر چاه ها از حد استاندارد بالاتر بوده و بیشترین محدودیت مربوط به EC در آب های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه می باشد که در بیش از 59 حلقه چاه مهمترین عامل کاهش کیفیت آب می باشد و مصرف آب این چاه ها می تواند در دراز مدت باعث شورشدن و کاهش نفوذپذیری خاک گردند.

در چند دهه اخیر استفاده از روش های زمین آمار برای نقشه برداری شوری و سدیمی خاک و بررسی تغییرات آن توسعه پیدا کرده است. هدف از این پژوهش استفاده از روش کریجینگ شاخص برای تهیه نقشه های احتمال شوری و سدیمی خاک بود. بدین منظور، در 178 نقطه از منطقه مورد مطالعه تعداد 356 نمونه خاک از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی متری خاک های منطقه قروه استان کردستان به روش هایپرکیوب برداشت شد و خصوصیات هدایت الکتریکی، pH، سدیم، کلسیم، منیزیم و نسبت جذب سطحی سدیم اندازه گیری شد. با استفاده از روش کریجینگ شاخص، نقشه های احتمال شوری و سدیمی خاک در هر دو عمق بر اساس دو شاخص آستانه شوری 4 دسی زیمنس بر متر و 13 SAR میلی مول بر لیتر تهیه شد. نتایج نشان داد نقشه های احتمال در عمق 30-0 سانتی متری برای شوری و SAR خاک به ترتیب با شاخص کاپای 0.53 و 0.94 دارای سطح دقت متوسط و عالی و در عمق 60-30 سانتی متری هم با شاخص کاپای 0.64 و 0.80 دارای سطح دقت خوب و عالی می باشند. بخش مرکزی منطقه احتمال شوری و سدیمی بیشتری (بیشتر از شاخص های آستانه) نسبت به سایر بخش ها دارد. این بخش از اراضی دارای فیزیوگرافی پست و سفره آب زیرزمینی با کیفیت نه چندان مناسب نزدیک به سطح خاک بود.

تهیه نقشه های پراکندگی و ادغام آنها توسط روش های آمار فضایی و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) در گرایش های مختلف جغرافیا نقش ویژه ای یافته است. لذا جغرافیدانان برای تهیه این نقشه ها از روش های دورن یابی بهره می برند. روش کریجینگ از جمله مدل های پرطرفدار در این زمینه می باشد. از آنجایی که این روش تفاوت های عمده ای با سایر روش ها دارد؛ بنابراین در این مقاله مدل کریجینگ در درون یابی مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. از نتایج به دست آمده مشخص شد، با اینکه این مدل از دقت بالایی برخوردار است، اما در اکثر تحلیل های جغرافیایی نتایجی دور از واقعیت می دهد؛ ضمن آنکه به ساختار فضایی نقاط نمونه برداری وابسته است و تحت تاثیر دامنه تغییرات نمونه ها می باشد. ویژگی های دیگر آن از جمله هموارسازی، جمع پذیری و مطلق بودن نیز محدودیت هایی را در تحلیل های جغرافیایی ایجاد می کند.

از آنجا که فعالیت های معدنی بر روی کانسارهای فلزی به عنوان یکی از راه های رهاسازی و ورود عناصر خطرناکی همچون آرسنیک به محیط زیست شناخته می شوند؛ پرداختن به مسائل آلودگی در خاک و رسوبات آبراهه ای در پیرامون کارگاه های معدنی حائز اهمیت است. برای درک توزیع فضایی آلودگی آرسنیک در منطقه ساردوییه و بافت در استان کرمان، به مساحت تقریبا 5000 کیلومترمربع، 1804 نمونه رسوبات آبراهه ای برداشت شد و آنالیز ژئوشیمیایی برای این نمونه ها انجام گرفت و در نهایت غلظت عناصر مختلف از جمله آرسنیک در این نمونه ها به دست آمد. حد مجاز توصیه شده توسط استانداردها در خاک برای آرسنیک 20ppm می باشد. در نتیجه نمونه هایی که مقدار آرسنیک در آنها از این مقدار بیشتر است؛ مناطق آلوده هستند که نیاز به بهسازی زمین دارند. اما از آنجا که تعداد نمونه های برداشت شده محدود است، برای تشخیص ریسک آلوده بودن مناطق از روش کریجینگ شاخص استفاده شد. در منطقه مورد مطالعه 32 اندیس شناخته شده مس وجود دارد؛ از این رو به منظور بررسی پتانسیل آلودگی آرسنیک حاصل از فعالیت های معدنی، با توجه به نقشه نهایی حاصل از به کارگیری روش کریجینگ شاخص بر روی غلظت آرسنیک موجود در داده های رسوبات آبراهه ای، مشخص شد که در بخش شمال و شمال باختری منطقه آلودگی آرسنیک ممکن است در نتیجه فعالیت های معدنی مس پورفیری باشد اما در بخش خاوری منطقه اگر چه تراکم این اندیس ها بالاست؛ اما آلودگی خاصی دیده نشده است.

استان یزد یکی از مناطق خشک ایران محسوب می شود و کشاورزی آن به ویژه کشت پسته به منابع آب زیرزمینی وابسته است. در دهه ها ی اخیر عوامل طبیعی (خشک سالی و تبخیر شدید) و فعالیت های انسانی (بهره برداری غیراصولی از منابع آب زیرزمینی) موجب کاهش شدید کیفیت و کمّیت آب ها ی زیرزمینی این استان شده است. در این مطالعه تغییرات مکانی شوری (EC) آب های زیرزمینی استان یزد با استفاده از روش های زمین آماری و نرم افزار ArcGIS بررسی شد. بدین منظور از روش کریجینگ معمولی (OK) و کریجینگ شاخص (IK) به ترتیب برای رسم نقشه های پهنه بندی و احتمالاتی شوری آب های زیرزمینی استفاده شد. نقشه ها ی پهنه بندی و احتمالاتی، افزایش و گسترش اراضی با شوری آب زیرزمینی بیش از 8 دسی زیمنس بر متر از سال 1382 تا 1391 را نشان دادند. همچنین مشخص شد که آب های زیرزمینی بخش هایی از شهرستان های اردکان، بافق، تفت و ابرکوه وضعیت بسیار نامطلوبی از نظر شوری دارند و استفاده از این آب ها برای آبیاری باغ های پسته، می تواند عملکرد این محصول را به شدت کاهش دهد و کشت آن را در این استان با خطر جدی مواجه سازد. بنابراین، برای جلوگیری از کاهش کیفیت بیشتر منابع آب زیرزمینی این استان، اقدامات مناسب مدیریتی نظیر ممنوعیت برداشت یا تعیین حقابه و نصب کنتور لازم و ضروری است.